rzeczownik

Rzeczownik – co to jest?

Odpowiadając na pytanie zawarte w temacie należy jasno podkreślić, iż rzeczownik odpowiada na pytanie: kto? i co? Tym samym nazywa rzeczy, osoby, rośliny i zwierzęta, oraz konkretne cechy charaktery. Dla większego zobrazowania tego zagadnienia, można wymienić następujące przykłady w języku polskim:

  • osoby – rodzaj męski i żeński – Michał, Renata, Waldemar, Adam, Agata, mama, ojciec, syn, brat, siostra, wujek, babcia, dziadek, pielęgniarka, murarz, grabarz, dekarz
  • rzeczy – stół, fotel, łóżko, podłoga, wózek dziecięcy, wózek inwalidzki, zegarek. nożyce, liść, drzewo
  • zwierzęta – pies, kot, wilk, szczur, jaszczurka, pantera, mrówki, sarna, kangur, nosorożec,
  • rośliny – kwiaty, krokus, przebiśnieg, narcyz, nasturcja, tulipan, róża, drzewo, topola, dąb,
  • owoce i warzywa – truskawki, jabłka, gruszki, maliny, jeżyny, borówki, poziomki, pieczarki,
  • czynności i stany – rzeczowniki odczasownikowe- bieganie, czytanie, spanie, spacerowanie, siedzenie, leżenie
  • cechy charaktery – głupota, inteligencja, łatwowierność, niewierność, nieuczciwość, mądrość, przebiegłość, zuchwałość,

Odmiana rzeczownika

Rzeczownik to część mowy w słowniku polskim i odmienia się przez przypadki i rodzaje, tego typu odmianę nazywamy deklinacją.

  • Pierwszym przypadkiem polskiej deklinacji jest mianownik, który odpowiada na pytania: kto? i co? (jest) Dla przykładowego rzeczownika komputer, w mianowniku liczby pojedynczej komputer, natomiast w mianowniku liczby mnogiej komputery.
  • Drugim, deklinacji jest dopełniacz, który odpowiada na pytania kogo?, czego? (nie ma).  W dopełniaczu liczbie pojedynczej komputera, w liczbie mnogiej komputerów.
  • Trzecim faktem deklinacji jest celownik, który odpowiada na pytania komu? i czemu? (się przyglądam). W celowniku liczby pojedynczej komputerowi, w liczbie mnogiej, komputerom.
  • Czwarty punktem deklinacji to biernik, który odpowiada na pytania kogo? i co? (widzę). W bierniku w liczbie pojedynczej, komputer, w liczbie mnogiej komputery.
  • Piąty punkt deklinacji to narzędnik, który odpowiada na pytania z kim? i z czym? (idę) W narzędniku liczby pojedynczej z komputerem, w liczbie mnogiej z komputerami.
  • Szósty przypadek deklinacji to miejscownik, który odpowiada na pytanie o kim? i o czym? (myślę). W miejscowniku liczby pojedynczej o komputerze, w liczbie mnogiej o komputerach. 
  • Siódmy i ostatni przypadek deklinacji to wołacz, który odpowiada na pytanie o!. W wołaczu liczby pojedynczej o komputer!, w liczbie mnogiej o komputery!

Należy pamiętać również że podczas deklinacji w języku polskim bardzo często zmienia się końcówka wyrazu, na przykład tata – tacie, ręka– ręce, łąka – łące, gotówka – gotówce. Odmiana mowy jest czymś bardzo problematycznym i wielu wykształconych ludzi ma z tym również nie małe problemy.

Wśród rodzajów w liczbie pojedynczej wymienia się

  • rodzaj męski– TEN – komputer, stół, fotel, huragan, napitek, zasiłek
  • rodzaj żeński– TA – szafa, komoda, sofa, pralka, lalka, muszka, wydmuszka,
  • rodzaj nijaki– TO – krzesło, siodło, biodro, godło, widmo, dziecko, dno

Typy rzeczowników

  • własne- są imionami i nazwiskami osób, nazwami geograficznymi, nazwami państw, urzędów, np. Tomasz, kot, Filemon, mops, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
  • pospolite- nie są imionami, nazwiskami, nazwami geograficznymi, nazwami państw, urzędów, tytułami pism , np. dziewczyna, kot, rzeka, miasto, przezwisko
  • osobowe- określają i nazywają ludzi np. Zbigniew, Religa, lekarz, kardiolog,
  • nieosobowe, które opisuje nazwy zwierząt), np.: kot, konie, pszczoła, mysz, mrówki
  • konkretne, które przedstawiają zjawiska i przedmioty rozpoznawane przez człowieka np. dom, pies, cień, szum, łyżka, kafelki,
  • abstrakcyjne, które określają rzeczy nieuchwytne zmysłami takie jak uczucia, spostrzeżenia, pojęcia, uogólnienia, nazwy cech i czynności psychofizycznych np.: myśl, tęsknota, błękit, kształt, miłość, niepewność, patriotyzm, solidarność, wspólnota
  • żywotne, które nazywają istoty żyjące oraz określenia martwych ludzi, np. sznaucer, jamnik, człowiek, nieboszczyk, trup, denat
  • nieżywotne, które określają nazwy przedmiotów nieożywionych oraz roślin, dla przykładu kosz, szafa, szpilka

Zapraszamy również do poznania innych części mowy w języku polskim!